Δυόμισι ώρες διπλωματίας για την αποφυγή πυρηνικού πολέμου; Στο τέλος θα μιλήσουν οι βόμβες

Η είδηση ήρθε λιτά και σχεδόν μηχανικά από τα επίσημα κανάλια: «Οι έμμεσες συνομιλίες μεταξύ της Ισλαμικής Δημοκρατίας του Ιράν και των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής για την άρση των κυρώσεων και το πυρηνικό ζήτημα ολοκληρώθηκαν πριν από λίγα λεπτά… Οι συνομιλίες θα συνεχιστούν την επόμενη εβδομάδα.»

Μια δήλωση διπλωματική, σχεδόν καθησυχαστική, που όμως πίσω από τη φαινομενική πρόοδο κρύβει ένα εφιαλτικό ερώτημα: γίνεται πραγματικά να λυθούν θέματα τέτοιας βαρύτητας μέσα σε δυόμισι ώρες; Και αν όχι, πόσο κοντά είμαστε στην αποτυχία της διπλωματίας – και τελικά στην επόμενη σύγκρουση;

Οι Σκηνές ενός Προαναγγελθέντος Ναυαγίου

Οι πρόσφατες συνομιλίες, που πραγματοποιήθηκαν υπό την αιγίδα του Ομάν και με τη μεσολάβηση υψηλόβαθμων διπλωματών όπως ο Seyyed Abbas Araqchi από την ιρανική πλευρά και ο Steve Witkoff εκ μέρους των ΗΠΑ, αποτέλεσαν άλλη μία προσπάθεια "να σωθεί το προσχήμα". Τα ζητήματα στο τραπέζι είναι γνωστά και χρόνια άλυτα: η άρση των διεθνών κυρώσεων που πνίγουν την ιρανική οικονομία και το πυρηνικό πρόγραμμα της Τεχεράνης, που συνεχίζει να προκαλεί ανησυχία στη Δύση.

Και όμως, η "διαπραγμάτευση" κράτησε μόλις δυόμισι ώρες. Όχι ακριβώς ενθαρρυντικό όταν το ζητούμενο είναι η αποτροπή ενός πιθανού πολέμου ή ενός νέου πυρηνικού αδιεξόδου.

Δεν Φτάνουν οι Καλές Προθέσεις

Όπως είναι λογικό, τα μέρη συμφώνησαν να συνεχίσουν τις συνομιλίες την επόμενη εβδομάδα. Είναι θετικό πως τουλάχιστον κανείς δεν αποχώρησε επιδεικτικά. Αλλά αυτό δεν σημαίνει πρόοδο. Η αλήθεια είναι πως δεν μπορεί να υπάρξει σοβαρή προσέγγιση, ούτε ουσιαστική κατανόηση των προθέσεων και των ορίων κάθε πλευράς, μέσα σε λίγες ώρες σε ουδέτερο έδαφος.

Οι διαπραγματεύσεις αυτές δεν είναι τεχνικές. Είναι βαθιά πολιτικές. Απαιτούν πολιτικό θάρρος, στρατηγική βάθους και –πάνω απ’ όλα– χρόνο και αποφασιστικότητα. Κανένα από αυτά τα στοιχεία δεν διαφαίνεται μέχρι στιγμής.

Το Ιράν Ανάμεσα σε Δύση και Εσωτερική Πίεση

Η ιρανική ηγεσία εμφανίζεται διχασμένη. Από τη μία πλευρά, αντιλαμβάνεται πως χωρίς συνεννόηση με τη Δύση –και δη με τις ΗΠΑ– το Ιράν κινδυνεύει να οδηγηθεί σε μεγαλύτερη απομόνωση και αποσταθεροποίηση. Από την άλλη, γνωρίζει καλά πως κάθε συμβιβασμός με την Ουάσιγκτον είναι βαρύς πολιτικός λογαριασμός στο εσωτερικό της χώρας, όπου οι Φρουροί της Επανάστασης, οι σκληροπυρηνικοί και ένα μέρος της κοινής γνώμης ερμηνεύει κάθε παραχώρηση ως προδοσία.

Οι ΗΠΑ και το Όριο της Υπομονής

Από την πλευρά τους, οι Ηνωμένες Πολιτείες δείχνουν σημάδια στρατηγικής κόπωσης. Οι ατέρμονες συνομιλίες, η έλλειψη προόδου και η συνέχιση των ιρανικών παρεμβάσεων μέσω πληρεξουσίων στη Μέση Ανατολή έχουν οδηγήσει την Ουάσιγκτον σε μια πιο πραγματιστική προσέγγιση: το «παράθυρο διαλόγου» είναι ακόμη ανοιχτό, αλλά η υπομονή δεν είναι απεριόριστη.

Και αυτό το όριο πλησιάζει.

Όταν η Διπλωματία Σέρνεται, Έρχεται ο Ήχος της Έκρηξης

Σε τελική ανάλυση, οι δυόμισι ώρες συνομιλιών δεν αλλάζουν τη μεγάλη εικόνα. Το χάσμα παραμένει βαθύ. Η δυσπιστία κυριαρχεί. Και η βούληση για ουσιαστική λύση μοιάζει απούσα.

Οι συνομιλίες, όσο καλόπιστες κι αν είναι, δεν μπορούν να παρατείνουν επ’ άπειρον τον χρόνο που μεσολαβεί πριν την κρίση. Αν δεν υπάρξει ριζική αλλαγή πλεύσης, αν δεν τολμήσουν και οι δύο πλευρές να μπουν πραγματικά στο βάθος των ζητημάτων, τότε οι λέξεις θα εξαντληθούν.

Και τότε, στο κενό που θα αφήσει η διπλωματία, θα μιλήσουν οι βόμβες.